Bouw orgel Koepelkerk Renswoude in volle gang

In september 2021 kregen wij de opdracht voor de bouw van een nieuw orgel met historisch pijpwerk voor Koepelkerk in Renswoude. Inmiddels zijn de werkzaamheden in volle gang. In de tussentijd heeft onderzoek aan het pijpwerk verrassende ontdekkingen opgeleverd, die ertoe hebben geleid dat de plannen zijn bijgeschaafd én uitgebreid.

In Renswoude werd in 1866 een gebruikt eenklaviers orgel geplaatst, dat onmiskenbaar van zuidelijk herkomst moet zijn geweest. Wie het orgel oorspronkelijk heeft gebouwd, waar het heeft gestaan en wie het in de Koepelkerk heeft geplaatst hebben we (nog) niet precies kunnen achterhalen. Wel weten we dat de firma De Koff in 1936 het pijpwerk heeft hergebruikt voor een ‘nieuw’ orgel.

Vollebregt

Na de demontage van het De Koff-orgel in november 2021 is het historische pijpwerk uitgebreid onderzocht. Het achtiende-eeuwse pijpwerk van zuidelijke makelij hebben we nog niet steeds kunnen matchen met een orgelmaker. Het negentiende-eeuwse pijpwerk is zo goed als zeker van orgelmaker J.J. Vollebregt & Zoon die in het midden van de negentiende eeuw actief was in voornamelijk Noord-Brabant.

Vernieuwd plan

De fraaie klank en de hoge kwaliteit van het werk van Vollebregt bleken uitstekend aan te sluiten bij het beeld dat wij en de Renswoudse orgelcommissie voor het nieuwe orgel voor ogen hadden. Daarom is besloten de lijn van het aanwezige Vollebregt-pijpwerk door te trekken om zo een eenheid in het concept te creëren, maar wel met ruimte om op details eigen keuzes te maken.

Dat alles heeft geleid tot een vernieuwd plan. Een belangrijk onderdeel daarvan is de uitbreiding van 18 naar 21 registers en de wijziging van de dispositie en de mensurering van het nieuwe pijpwerk. Ook in details van het frontontwerp en de klaviatuur zal de invloed van Vollebregt zichtbaar worden. Zo is onder meer gekeken naar de Vollebregt-orgels in Breugel en Sleen. Laatstgenoemde instrument is door ons in 1991 gerestaureerd en gereconstrueerd.

Nieuwe dispositie

De eerder geplande dispositie is nu gewijzigd en uitgebreid met een Bourdon 16’ en een Gemshoorn 4’ op het Hoofdwerk. De Terts 1 3/5’ bas/discant van het Hoofdwerk wordt een Cornet 3 sterk discant die in halfopen registerstand gebruikt kan worden als Sesquialter 2 sterk.

Op het Pedaal ontbrak nog een achtvoets register. Met het maken van een nieuwe pedaallade is daar nu ruimte voor de Octaaf Bas 8’, waarvan de grootste zes pijpen uit het De Koff-orgel worden overgenomen. In plaats van een Fagot 16′ krijgt het Pedaal nu een (houten) Bazuin 16′ in volledige bekerlengte.

Voortgang

Inmiddels is de windvoorziening (twee spaanbalgen, stelling, balgkast etc.) al overgebracht naar Renswoude, binnenkort zal deze met de pedaalkast als eerste worden opgebouwd in de kerk.

Dispositie

Pedaal C-d1
* Subbas 16′
* Octaaf Bas 8’
Bazuin 16′

Manuaalkoppeling
Koppeling Pedaal – Manuaal
Koppeling Pedaal – Positief
Tremulant

* met pijpwerk uit het vorige orgel